Ramazan Bayramı

On sekiz bin âlemlerin Rabbi olan Allah Te’âlâ mahlûkâtı halk ederken, varlıklar arasında bir tür üstünlük hiyerarşisi irade buyurmuştur. Bu hiyerarşiye, Peygamberler ve melekler de dâhil olduğu gibi, mekânlar ve zamanlar da dâhildir, bunlar arasında da bir üstünlük farkı söz konusudur. Mü’minlerin haftalık bayramı olan Cûma günüyle birlikte, Allah Te’âlâ’nın Mü’minlere hediyesi olan Ramazân ve Kurban bayramları da bu bağlamda önem atfedilmiş günlerin başında gelmektedir.





Ramazan Bayramı, İslam dinine göre Hicri Kamer yılının dokuzuncu ayı olan Ramazan ayının ardından onuncu ay olan Şevval ayının ilk üç günü boyunca kutlanan dini bir bayramdır.

Ramazan bayramı, Ramazan ayı boyunca tutulması farz kılınan orucun da sonunu ifade eder. Ramazan ayı biterken, oruç da biter ve Ramazan bayramının ilk günü olan Şevval ayının birinci gününde oruç tutulmaz. Ramazan bayramının bu ilk gününde camilerde bayram namazı kılınır.





Ramazan Bayramı: Bayram Ramazan ayının sonunda kutlandığı için bu isimle anılır. Ramazan kelimesi Arapça bir sözcük olan ramaḍ ("kuru sıcak") kökünden gelir. Bunun nedeni muhtemelen ramazan orucu ibadeti ilk uygulanmaya başlandığında yaz aylarına tekabül etmesidir.

Şeker Bayramı: Bayramın Osmanlı dönemindeki adı olan "Iyd-ı Fıtır" isminden Türkçeleştirilmiştir. Iyd bayram demektir. Fıtır ise "fıtır sadakası" ya da "fitre" olarak bilinen ve zengin Müslümanların, bayramdan sonrasına bırakmamak şartıyla yoksullara vermesi vacip olan sadakadır. Şükür sadakası olarak da bilinir. Bir teoriye göre bu "şükür" kelimesi zamanla "şeker"e dönüşmüştür. Bir başka teoriye göre ise Şeker Bayramı adı, Ramazan Bayramı'nda hurma ve şekerleme yeme geleneğine dayanır.





Resulullah (s.a.s) Medine'ye hicret ettiği zaman Medinelilerin eğlenip neşelendiği iki bayramları vardı. Hz. Peygamber Medinelilere özgü olan, cahiliye izleri taşıyan bu bayramların yerine bütün müslümanların sevinip eğleneceği İslâm'ın iki bayramını onlara haber verdi: "Allahu Teâlâ size, kutladığınız bu iki bayramın yerine, daha hayırlısını, Ramazan bayramı ile Kurban bayramını hediye etti" (Sünen-i Ebû Dâvud, Salat, 239). Bayram, Ramazan çıkıp bayramın başladığı Şevval hilalini görmekle, havanın bulutlu olması durumunda da Ramazan'ı otuz gün tutmakla başlar. Ramazan'ın yirmi dokuzunda hilal görünürse, ertesi gün Şevval'in biridir ve bayram yapılır (Sünen-i Ebû Dâvud, 3/306).

Ramazan Bayramı, Hicret'in ikinci yılından sonra kutlanmaya başlandı. Bu bayramda yapılması gereken tüm törenler ve ibadetler Muhammed tarafından düzenlendi. İlk ramazan bayramıyla ilgili işlemler de onun tarafından yapıldı.





Ramazan Bayramı'nın ilk gününde camilerde bayram namazı kılınır. Bayram namazını genellikle erkekler kılar. Bayram namazından sonra ise hutbe okunur. Bayram boyunca müslümanlar eş, dost, akraba ziyaretleriyle birbirlerinin bayramını kutlarlar. Bu ziyaretler esnasında genellikle kolonya, tatlı ve şekerlemeler ikram edilir.


Ramazân bayramı, bir ay boyunca oruç, namaz, zikir ve tefekkürle geçirilen eşsiz mevsimin sonucunda bir nev’i hasat mevsimi, ekileni biçme dönemidir. Buna karşılık, Ramazân-ı Şerîf boyunca günahlardan uzak durup farklı bir hayat merhalesine adım attığı halde, bayramla birlikte tekrar Ramazân-ı Şerîf öncesi hayatına dönenler için emeğini zayi etme, hasat yerine maatteessüf hazan gününe dönüşmektedir.





Ramazan ayı ve bayramının İslam ve Türk kültüründe önemli bir yeri vardır. Ramazan ayı boyunca Türkiye genelindeki büyük camilerin minareleri arasına mahya denilen ışıklı süsler asılır. Ramazan ayının ilk günlerinde genelde "Hoşgeldin ya Şehri Ramazan" benzeri mesajlar gösteren bu süsler, Ramazan ayı boyunca her gece farklı bir mesaj göstermesi için değiştirilir. Ramazan bayramından bir kaç gün önce mahyalarda genellikle "Elveda" benzeri uğurlama mesajlarına yer verilir.